UNCITRAL 2021 Hızlandırılmış Tahkim Kuralları 19 Eylül 2021’de Yayınlandı
Hızlandırılmış (veya seri tahkim) yargılaması, tahkim yargılamasının daha kısa sürede ve daha az masrafla sonuçlandırılmasını sağlamak üzere, yargılamadaki sürelerin kısaltıldığı ve usulün basitleştirildiği bir yöntemdir. Kullanıcıların, tahkimde sürelerin uzunluğu ve buna bağlı olarak yargılama masraflarının artması yönündeki eleştirilerine bir cevap olarak bu yöntemi pek çok kurumsal tahkim merkezince benimsenmiş ve başarıyla uygulanmıştır.
Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret Hukuku Komisyonu (UNCITRAL)’in de uygulamadaki bu ihtiyaçları gözeterek hazırladığı Hızlandırılmış Tahkim Kuralları, 19 Eylül 2021’de yayınlandı.
UNCITRAL kapsamında hazırlanan en güncel metin olan bu Kurallar, uyuşmazlığın en hızlı ve etkin şekilde çözümlenmesini sağlamayı amaçlamaktadır. UNCITRAL Hızlandırılmış Tahkim Kuralları, UNCITRAL Tahkim Kurallarının bir parçasıdır.
Tarafların anlaşmaları halinde, Hızlandırılmış Tahkim Kuralları uygulanabilecektir (Madde 1). Uyuşmazlık doğduktan ve tahkim yargılaması başladıktan sonra yargılamanın herhangi bir aşamasında tarafların, bu Kuralların uygulanmasından vazgeçmeleri mümkündür (Madde 2). Ayrıca taraflardan birinin talebi üzerine, olağanüstü durumlarda, her iki tarafın da görüşünü almak şartıyla hakem/hakem heyeti de bu Kuralların uygulanmamasına karar verebilir.
UNCITRAL Hızlandırılmış Tahkim Kuralları, aksi kararlaştırılmadıkça uyuşmazlığın tek hakem tarafından çözümleneceğini öngörmektedir (Madde 7). Tahkim yargılamasının mümkün olduğunca hızlı bir şekilde sonuçlanması amacıyla Kurallar’da pek çok imkan düzenlenmiştir. Örneğin, aksi kararlaştırılmadıkça duruşmalar online yapılacaktır (Madde 3). Hakem, taraflarla görüştükten sonra, duruşma yapılması için bir sebep olmazsa duruşma yapılmadan da yargılamaya devam edebilir.
Kurallar, tahkim sürecini hızlandırmak için davacının, tahkim bildirimi ile beraber dava dilekçesini de davalıya göndereceğini öngörmüştür (Madde 4). Davalı da, hakem göreve başladıktan sonra 15 gün içinde cevap dilekçesini sunacaktır (Madde 5).
UNCITRAL Hızlandırılmış Tahkim Kuralları, taraflar aksini kararlaştırmadıkça hakemin göreve başlamasından itibaren altı ay içinde uyuşmazlığın karara bağlanacağını düzenlemektedir (Madde 16). Tahkim süresi, olağanüstü koşulların varlığı halinde tarafların da görüşlerini almak suretiyle hakem tarafında 9 aya uzatılabilir. Nihayet bu süre içinde de karar verilmesi mümkün olmadığı takdirde hakem, tarafların her ikisini de yeni bir süre uzatımı hakkında anlaşmaya davet edecektir. Anlaşma sağlanamadığı takdirde, taraflardan herhangi biri Hızlandırılmış Tahkim Kuralları’nın uygulanmaması talebinde bulunabilrecek ve böyle bir durumda standart UNCITRAL Tahkim Kuralları’na göre sürece devam edilecektir.
Süre ve masraf tasarrufunu sağlayarak daha etkin bir tahkim yargılamasını amaçlayan UNCITRAL Hızlandırılmış Tahkim Kuralları, yargılamanın basitleştirildiği ve sürelerin kısaltıldığı bir usul sunmaktadır. Mevcut kurumsal tahkim kurallarındaki hızlandırılmış tahkim usulü ile karşılaştırıldığında, UNCITRAL Hızlandırılmış Tahkim Kuralları’nın uygulanması için parasal bir eşik öngörülmemiş olması göze çarpmaktadır. Ayrıca, duruşma yapılmasına karar verilmesi halinde duruşmanın online olacağının düzenlenmiş olması da Covid 19 sonrası gelişmelerin Kurallarca benimsendiğini ortaya koymaktadır.
Kurallara erişmek için: https://uncitral.un.org/sites/uncitral.un.org/files/media-documents/uncitral/en/uncitral_ear-e_website.pdf